Betreft: ‘Sectorplan middellange termijnaanpak corona mbo/hbo’ d.d. 14 juni 2022
Op 14 juni 2022 publiceerde het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het ‘Sectorplan middellange termijnaanpak corona mbo/hbo’. Hierin wordt een middellange termijnstrategie voor COVID-19 gepresenteerd voor het middelbaar en hoger beroepsonderwijs.
Een goede ontwikkeling is dat het Sectorplan erop is gericht schoolsluiting ‘te allen tijde’ te voorkomen (p.1). Dit streven is gebaseerd op de erkenning dat schoolsluiting voor ‘de meeste studenten’ ongeschikt is gebleken en geleid heeft tot o.a. ‘afnemende motivatie’, ‘studievertraging’ en ‘het achterblijven van praktijkvaardigheden’ (p.2).
Verder is het van belang op te merken dat het aan onderwijsinstellingen zelf is om de ‘vertaalslag’ van het Sectorplan naar een concreet draaiboek voor de eigen locatie te maken (p.6), wat scholen aanzienlijke vrijheid geeft om hun eigen beleid te bepalen. Deze vrijheid is het grootste in het ernstigste, ‘rode’ scenario, waarin contactbeperking als onvermijdelijk wordt beschreven (p.6). Het Docentencollectief moedigt onderwijsinstellingen aan deze vrijheid bij alle scenario’s te gebruiken om de schadelijke kanten van het Sectorplan (zie onder) voor de eigen locatie te neutraliseren.
Afgezien van het willen vermijden van volledige schoolsluiting is het Sectorplan mbo/ho er geheel op gericht het COVID-beleid van de afgelopen jaren ook in de toekomst te kunnen continueren. In de Kamerbrief over de sectorplannen van 4 juli 2022 wordt het in de afgelopen jaren gevoerde beleid beschreven als een ‘wiel’ dat niet opnieuw hoeft te worden uitgevonden (p.3). Deze wens tot continuering komt in het sectorplan op de volgende punten tot uiting:
• Mondkapplicht, afstandsnormen, gespreide looproutes, gespreide pauzes e.d. worden in het hoger onderwijs weer ingevoerd zodra het ‘oranje’ scenario (‘continue strijd’) in werking treedt (p.7).
• Vaccinatie en (zelf)testen worden beschreven als ‘preventieve randvoorwaarden’ (p.10) die nodig zijn om verdere opleving van Covid-19 tegen te gaan. Dat wil zeggen dat het aanmoedigen van vaccinatie en (zelf)testen door onderwijsinstellingen worden gerekend onder de basismaatregelen die ‘altijd van toepassing’ zijn (p.8). Vaccinatie en (zelf)testen worden hiermee de facto verklaard tot een ‘nieuw normaal’.
• Hoewel het sectorplan zegt schoolsluiting te allen tijde te willen voorkomen, gaat dit in de praktijk slechts om ‘volledige’ schoolsluiting: in het rode scenario (‘worst case’) mag slechts de helft van de studenten naar de campus komen en is dus wel degelijk sprake van schoolsluiting, nl. voor de 50% van de studenten die niet naar de campus mogen komen.
Het Docentencollectief is van mening dat met bovenstaande punten het grondrecht op open onderwijs ernstig in het geding komt: open onderwijs betekent immers niet alleen onderwijs op locatie, maar ook het ontbreken van 1) vaccinatie- en testdrang, van 2) de plicht tot gezichtsbedekking en van 3) de plicht tot het mijden van fysieke nabijheid. Bijzonder kwalijk vindt het Docentencollectief dat zeer ingrijpende zaken zoals vaccinatie, testen en mondkappen door het Sectorplan worden gepresenteerd als middelen die noodzakelijk zijn om het ‘nobele’ doel van open scholen mogelijk te maken. Zo stuurt het Sectorplan aan op intensieve maatregelen terwijl het de schijn hooghoudt voor versoepeld beleid te pleiten.
Daarnaast is het Docentencollectief van mening dat de wetenschappelijke onderbouwing van het Sectorplan serieus te wensen over laat:
• De enige Covid-maatregel die lijkt te zijn geëvalueerd is de invoering van afstandsonderwijs, dat, volgens de op p.4 en 5 geciteerde onderzoeken, voor de ‘meeste studenten ongeschikt’ is gebleken. Van alle andere Covid-maatregelen echter, die het Sectorplan beoogt te continueren (mondkappen, testen, looproutes, vaccinatie), wordt geen enkele evaluatie genoemd, laat staan dat een poging wordt gedaan deze wetenschappelijk te verantwoorden. Vaccinatie wordt op p.1 zelfs zonder enige bronvermelding genoemd als een van de oorzaken waardoor de coronapandemie in een nieuwe rustige fase is beland. Het feit dat Covid-19 voor de leeftijdscategorie van het mbo en ho in de regel niet gevaarlijk is, wordt nergens in het sectorplan vermeld.
• Op pagina 7 wordt vermeld dat de leden van het RIVM zullen bepalen welk scenario met bijbehorende maatregelen wanneer van kracht wordt. Over hoe deze besluitvorming zal plaatsvinden wordt geen transparantie geboden. Evenmin wordt uitgelegd waarom de leden van het RIVM voor het maken van ingrijpende politieke en maatschappelijke beslissingen bevoegd zouden zijn.
Volgens het Docentencollectief getuigt het sectorplan MBO & HO daarom van een gebrek aan wetenschappelijk en moreel verantwoordelijkheidsgevoel. Het plan is in zijn huidige vorm niet geschikt als leidraad voor onderwijsbeleid en moet dan ook herschreven worden.